Ocena stanu wiedzy studentów, Fizjoterapia, Artykuły
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->PRAcE ORYGINALNEPiel. Zdr. Publ. 2013,3,2, 101–110ISSN 2082-9876© copyright by Wroclaw Medical UniversityDominik Olejniczak1, Dorota Miciuk2, Urszula Religioni1Ocena stanu wiedzy studentówWarszawskiego Uniwersytetu Medycznegona kierunku pielęgniarstwona temat udzielania pierwszej pomocy przedmedycznejAssessment of Students’ of Medical University of Warsawof the Nursing about Providing First Aid12Katedra Zdrowia Publicznego, Warszawski Uniwersytet MedycznyWojskowy Instytut Medyczny, WarszawaStreszczenieWprowadzenie.Umiejętność udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej powinna być jedną z podstawowychumiejętności każdego człowieka. Szczególnie pracownicy systemu ochrony zdrowia i studenci kierunków medycz-nych powinni posiadać wiedzę na temat udzielania pierwszej pomocy w nagłych sytuacjach. Znajomość takichzasad zwiększa szanse na właściwe reagowanie w sytuacjach zagrożenia zdrowia oraz życia i zapewnienie poszko-dowanym wsparcia i pomocy do przyjazdu wykwalifikowanych służb.Cel pracy.Ocena wiedzy osób studiujących na kierunku pielęgniarstwo na temat udzielania pierwszej pomocyprzedmedycznej.Materiał i metody.Badaniami ankietowymi objęto 100 studentów pierwszego roku studiów niestacjonarnychII stopnia na kierunku pielęgniarstwo. Zastosowaną metodą badawczą był sondaż diagnostyczny przeprowadzonyz użyciem anonimowego kwestionariusza ankiety. Kwestionariusz składał się z 19 pytań: 17 pytań zamkniętych(w tym 2 pytań charakteryzujących respondentów pod względem metrykalnym) i 2 pytań otwartych.Wyniki.100% badanych deklaruje umiejętność udzielenia pierwszej pomocy osobie poszkodowanej w sytuacjizagrożenia życia. 80% respondentów sądzi, iż skrót BLS to podstawowe czynności resuscytacyjne, co jest odpo-wiedzią prawidłową. 26% respondentów uczestniczyło w kursach pierwszej pomocy organizowanych przez zakładpracy. 6% brało udział w kursach ALS, 4% szkoliło się wewnątrzoddziałowo, 6% ukończyło kurs BLS i AED,3% nauczyło się na kursie obsługi AED, 8% przeszło kurs z BLS. 45% badanych nie uczestniczyło w kursach orga-nizowanych przez zakład pracy.Wnioski.Specjaliści zgodnie twierdzą, że pierwsza pomoc udzielana poszkodowanemu przez świadków wypadkujest najsłabszym ogniwem systemu ratownictwa. Potwierdzają to również studenci pierwszego roku studiów nie-stacjonarnych II stopnia na kierunku pielęgniarstwo – jedynie 67% zna prawidłową kolejność składnikow łańcu-cha ratunkowego. Rzetelne nauczanie pierwszej pomocy pozwoliłoby uniknąć nieuzasadnionych obaw niepodjęciaczynności ratowniczych w sytuacji zagrożenia. Niechęć uczestniczenia studentów pielęgniarstwa w dodatkowychzajęciach z udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej powoduje nieznajomość nowych standardów udzielaniapierwszej pomocy (Piel.Zdr. Publ. 2013, 3, 2, 101–110).Słowa kluczowe:pielęgniarstwo, pierwsza pomoc, reanimacja.AbstractBackground.The ability to provide first aid should be one of the basic skills of each person. In particular, the healthsystem employees and students of medical need to have knowledge of first aid in emergency situations. Knowledgeof these principles increases the chances to successfully respond to emergency health and life and to provide neededsupport and assistance to the arrival of skilled staff.Objectives.The aim of the study is to evaluate nursing students knowleage about providing first aid.Matherial and Methods.The survey involved 100 first year students study part-time second degree in nursing.The testing method applied was the diagnostic survey carried out by means of an anonymous questionnaire survey.102D. Olejniczak, D. Miciuk, U. ReligioniQuestionnaire used is a supervised. The survey consisted of 19 questions: 17 closed questions (including the twoquestions characterizing respondents in terms of age and sex) and two open-ended questions.Results.100% of the respondents declare ability to administer first aid to the victim in a life-threatening situation.80% of respondents thought that the abbreviation BLS is a basic life support activities, which is the correct answer.26% of respondents participated in first aid courses in the workplace. 6% took part in the course of ALS, 4% aretrained in their ward, 6% completed the course BLS and AED, 3% on the course learned to use AED, 8% over thecourse with BLS. 45% of respondents did not take part in courses at the workplace.Conclusions.Experts agree that the first aid given by witnesses to the accident victim is the weakest link in therescue system. This is confirmed by the students of first year part-time studies second degree in nursing – only 67%knew the correct sequence and rescue chain. Reliable teaching first aid would avoid unwarranted fears of not takingaction in an emergency rescue. The reluctance of nursing students to participate in additional activities to providefirst aid causes the lack of new standards for first aid (Piel.Zdr. Publ. 2013, 3, 2, 101–110).Key words:nursing, first aid, resuscitation.Umiejętność udzielania pierwszej pomocyprzedmedycznej powinna być jedną z podstawo-wych umiejętności każdego człowieka. Szczególniezaś pracownicy systemu ochrony zdrowia i studencikierunków medycznych powinni posiadać wiedzę natemat udzielania pierwszej pomocy w nagłych sytu-acjach. Znajomość takich zasad zwiększa szanse naumiejętne reagowanie podczas zagrożenia zdrowiaoraz życia i zapewnienie poszkodowanym wsparciai pomocy do przyjazdu wykwalifikowanych służb.Gdy nie ma możliwości szybkiej, fachowej pomocy,umiejętność przeprowadzenia podstawowych czyn-ności resuscytacyjnych znacznie zwiększa szanseofiar, np. wypadku, na przeżycie lub na zminimali-zowanie skutków urazu.BLS (BasicLife Suport)– podstawowe zabiegi re-suscytacyjne – to bezprzyrządowe utrzymanie drożno-ści dróg oddechowych oraz podtrzymanie oddychaniai krążenia. Ich opanowanie pozwala na znaczne zwięk-szenie potencjału świadków wypadku w kontekścieudzielania pierwszej pomocy przedmedycznej [1, 2].Niezwykle ważne jest udzielenie pomocy po-szkodowanym już na miejscu zdarzenia przezosoby pierwszego kontaktu, które kierowaneczynnikami emocjonalnymi mogą zachowywaćsię w takich sytuacjach nieprzewidywalnie. częśćz nich działa z odwagą i poświęceniem, często ma-ło rozsądnie, innych silne emocje paraliżują, nie-którzy uciekają z miejsca wypadku, nie udzielającposzkodowanym pomocy. Odpowiednia reakcjana nagłe zdarzenie stanowi element umiejętnościprawidłowego udzielenia pierwszej pomocy [3].Osoba udzielająca pierwszej pomocy samaudaje się po pomoc lub prosi o to konkretną oso-bę, dzwoniąc pod numer ratunkowy 112 lub 999w celu wezwania karetki pogotowia. Jest to jednaz pierwszych czynności, które powinna wykonaćosoba, która jako świadek wypadku udziela pierw-szej pomocy [1, 4, 5].Przez cały czas należy regularnie oceniaćprawidłowość oddechu poszkodowanego. Jeśliposzkodowany oddycha nieprawidłowo lub nieoddycha, trzeba poprosić konkretną osobę o we-zwanie pomocy i przyniesienie automatycznegodefibrylatora zewnętrznego – AED (gdy jest do-stępny). Jeżeli osoba udzielająca pomocy jest sama,wówczas to ona dzwoni na pogotowie ratunkowe,a poszkodowanego może zostawić jedynie gdy niema innej możliwości wezwania pomocy [1].celem pracy jest ocena wiedzy osób studiują-cych na kierunku pielęgniarstwo na temat udziela-nia pierwszej pomocy przedmedycznej.Hipotezy badawcze:– H1: osoby poniżej 25. r.ż. zdobywają naj-większą wiedzę z zakresu pierwszej pomocy przed-medycznej podczas studiów,– H2: osoby z dłuższym stażem pracy częściejuznają, że ich wiedza z zakresu pierwszej pomocyprzedmedycznej jest wystarczająca,– H3: osoby z dłuższym stażem pracy częściejudzielały pierwszej pomocy przedmedycznej oso-bom poszkodowanym,– H4: osoby z dłuższym stażem pracy częściejwskazywały prawidłową zalecaną liczbę wdechówpowietrza i uciśnięć klatki piersiowej podczas re-suscytacji krążeniowo-oddechowej,– H5: osoby, które prawidłowo wskazały za-lecaną liczbę wdechów powietrza i uciśnięć klatkipiersiowej podczas resuscytacji krążeniowo-odde-chowej wiedzą również, na jaką głębokość należyuciskać mostek poszkodowanego,– H6: osoby młodsze częściej wskazują chęćuczestniczenia w dodatkowych zajęciach z udzie-lania pierwszej pomocy przedmedycznej przezWarszawski Uniwersytet Medyczny,– H7: osoby z dłuższym stażem pracy częściejwskazywały prawidłową pozycję, w jakiej należyułożyć przytomnego poszkodowanego.Materiał i metodyZastosowaną metodą badawczą był sondażdiagnostyczny przeprowadzony z użyciem kwe-stionariusza anonimowej ankiety. Kwestiona-riusz był nadzorowany, dzięki czemu autor mógłOcena stanu wiedzy studentów WUM na kierunku pielęgniarstwo nt. udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej103służyć respondentom pomocą i wyjaśnieniami.Zmniejszyło to liczbę błędów wynikających m.in.z niewłaściwej interpretacji pytania. Kwestiona-riusz składał się z 19 pytań: 17 pytań zamkniętych(w tym 2 pytań charakteryzujących respondentówpod względem metrykalnym) i 2 pytań otwartych.Badanie zostało przeprowadzone 27.05.2011 r.na studentach Warszawskiego Uniwersytetu Me-dycznego.Materiał stanowiło 100 studentów kierunkupielęgniarstwo z różnych roczników. W badaniuuwzględniono wiek i płeć studentów. 40% respon-dentów jest w wieku poniżej 25 lat, 21% to osobymiędzy 25–35 r.ż., 39% między 35–55 r.ż.WynikiNa pytanie pierwsze „czy w sytuacji zagroże-nia życia potrafił(a)by Pani/Pan udzielić pierwszejpomocy przedmedycznej osobie poszkodowanej?”100% studentów kierunku pielęgniarstwo udzie-liło odpowiedzi „tak”. Jest to pozytywny wynik,świadczący o zdecydowaniu do działania w raziepotrzeby udzielenia ofierze takiej pomocy.Na pytanie drugie „co oznacza skrót BLS?”80% respondentów odpowiedziało, że to podsta-wowe czynności resuscytacyjne, co jest odpowie-dzią prawidłową. Aż 20% uważa BLS za zaawanso-wane czynności resuscytacyjne. Odpowiedzi na topytanie świadczą o brakach w wiedzy teoretycznej,które na medycznych kierunkach studiów nie po-winny występować.Trzecie pytanie dotyczyło znajomości różnicmiędzy pojęciami „reanimacja” i „resuscytacja”.Strukturę odpowiedzi przedstawiono na ryc. 1.60% ankietowanych udzieliło odpowiedzi prawi-dłowej, 17% mylnie sądzi, że resuscytacja to przywró-cenie spontanicznego oddychania, krążenia i świado-mości, a reanimacja to przywrócenie spontanicznegooddychania i krążenia bez odzyskania świadomości.11% respondentów uważa, że są to synonimy i mogąbyć używane zamiennie, a do niewiedzy przyznałosię 12% ankietowanych. Struktura odpowiedzi na topytanie również może świadczyć o brakach w wiedzyz zakresu ratownictwa medycznego.Pytanie czwarte dotyczyło zalecanej liczby wde-chów powietrza i uciśnięć klatki piersiowej podczasresuscytacji krążeniowo-oddechowej. Strukturęodpowiedzi na to pytanie pokazano na ryc. 2.85% badanych udzieliło prawidłowej odpowie-dzi: 2 wdechy i 30 uciśnięć klatki piersiowej. 15%błędnie uznało, iż prawidłowy algorytm RKO to3:15. Jest to niepokojące, ponieważ resuscytacjaRyc. 1.czym różnisię reanimacja odresuscytacji? Źródło:badanie własneFig. 1.What is thedifference betweenreanimation andresuscitation?Ryc. 2.Zalecana obecnie liczba wdechów powietrzai uciśnięć klatki piersiowej podczas resuscytacjikrążeniowo-oddechowej. Źródło: badanie własneFig. 2.currently recommended number of breaths ofair and chest compressions during cardio-pulmonaryresuscitationkrążeniowo-oddechowa jest jedną z najprostszychczynności w udzielaniu pomocy ofiarom zdarzeńnagłych i może decydować o uratowaniu ich życia.Na pytanie piąte „Na jaką głębokość należyuciskać mostek poszkodowanego?” tylko połowaodpowiedzi była prawidłowa – 54% (4–5 cm), 37%było zdania, że mostek powinno się uciskać na głę-bokość 3–4 cm, a 9% – 1–2 cm.Pozycję prawidłową – boczną ustaloną w pyta-niu 6 zaznaczyło 73%. Błędnie odpowiedziały na-tomiast osoby, które wybrały pozycję antywstrzą-sową (9%) i uznały, że pozycja nie ma znaczenia,jeśli poszkodowany jest przytomny (18%).104Siódme pytanie brzmiało: Jakie czynności na-leży wykonać przy podejrzeniu urazu kręgosłupaszyjnego? Większość odpowiedzi była prawidłowa:75% wysunęłoby jedynie żuchwę do przodu bezodginania głowy do tyłu. 10% nie wie, co zrobićprzy urazie kręgosłupa szyjnego. 7% uważa za ko-rzystny manewr Esmarcha, a 8% – manewr Heim-licha (stosowany przy zadławieniu).Na pytanie ósme 67% respondentów odpowie-działo prawidłowo – wczesne rozpoznanie NZK(nagłego zatrzymania krążenia) i wezwanie służbmedycznych, wczesne podjęcie RKO, wczesna de-fibrylacja, wczesne wdrożenie zaawansowanychzabiegów resuscytacyjnych. 9% jako drugie ogni-wo wybrało wczesną defibrylację, 17% rozpoczęło-by łańcuch ratunkowy od RKO, a dopiero potemrozpoznałoby NZK i wezwało służby medyczne,D. Olejniczak, D. Miciuk, U. Religioni7% przyznało, że nie zna kolejności ogniw łańcu-cha ratunkowego.Pytanie dziewiąte dotyczyło zdefiniowaniapojęcia defibrylacja. 73% słusznie uznało defibry-lację za przywracanie prawidłowego rytmu sercaprzez jednoczasowe zdepolaryzowanie wszystkichkomórek mięśnia sercowego. 18% było zdania, żedefibrylacja to przywracanie czynności skurczowejserca przez jednoczasowe polaryzowanie uszko-dzonych komórek mięśnia sercowego, a 9% uznałoją za sposób rozpoznawania zaburzeń rytmu serca.Pytanie dziesiąte dotyczyło rozwinięcia skrótuAED. Jedynie 44% badanych stwierdziło, że AEDto automatyczny defibrylator zewnętrzny, aż 28%uznało go za automatyczny elektrokardiogram dia-gnostyczny, 13% za automatyczny defibrylator we-wnętrzny, a 15% nie wiedziało, co oznacza ten skrót.Ryc. 3.W jakiejpozycji należy ułożyćprzytomnego posz-kodowanego? Źródło:badanie własneFig. 3.What positionshould be placed con-scious victim in?Ryc. 4.Prawidłoweogniwa łańcucha.Źródło: badaniewłasneFig. 4.Proper chainRyc. 5.czy uczestniczył(a)Pani/Pan w kursach pierwszejpomocy organizowanych przezzakład pracy, poza zajęciamiw ramach studiów (proszępodać jakie)? Źródło: badaniewłasneFig. 5.Do you participated infirst aid courses in the work-place, outside the classroomin the study (please specify)?Ocena stanu wiedzy studentów WUM na kierunku pielęgniarstwo nt. udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej105Na pytanie jedenaste dotyczące udzielaniapierwszej pomocy przedmedycznej innej osobietwierdząco odpowiedziało 52% respondentów.Nie udzielało jej 48% studentów.Z analizy pytania nr 12 wynika, że 26% re-spondentów uczestniczyło w kursach pierwszejpomocy organizowanych przez zakład pracy, pozazajęciami w ramach studiów, nie podając, w jakich.6% brało udział w kursach ALS, 4% szkoliło się we-wnątrzoddziałowo, 6% ukończyło kurs BLS i AED,3% nauczyło się na kursie obsługi AED, 8% prze-szło kurs z BLS, 2% ankietowanych odbyło kursykwalifikacyjne (jedna osoba kurs z ratownictwamedycznego i jedna osoba kurs z neonatologii),45% badanych nie uczestniczyło w kursach orga-nizowanych przez zakład pracy.Trzynaste pytanie brzmiało następująco: „czyPani/Pana zdaniem informacje, szkolenia dotyczą-ce udzielania pierwszej pomocy są powszechniei łatwo dostępne?”. Odpowiedzi były następujące:59% ankietowanych stwierdziło, że są one dostęp-ne, a dla 41% są niedostępne.W czternastym pytaniu 53% respondentówoceniło uzyskaną wiedzę o udzielaniu pierwszejpomocy przedmedycznej w czasie zajęć na studiachpielęgniarskich i ewentualnych kursach w miejscupracy za wystarczającą, a 47% za niewystarczającą.35% respondentów na 15. pytanie odpo-wiedziało, że największą wiedzę i umiejętnościz udzielania pierwszej pomocy przedmedycznejzdobyło podczas zajęć na studiach na kierunkupielęgniarstwo. 32% było zdania, że to dzięki szko-leniom organizowanym w miejscu pracy nabylinajwiększą wiedzę, a 33% samodzielnie doskona-liło posiadaną wiedzę.Szesnaste pytanie brzmiało: „czy uczęszcza-ł(a)by Pani/Pan na dodatkowe zajęcia z udzielaniapierwszej pomocy przedmedycznej organizowa-ne przez Warszawski Uniwersytet Medyczny?”.47% respondentów chętnie uczęszczałoby na takiezajęcia, a 53% nie chciałoby brać w nich udziału.Odpowiedzi studentów na pytanie o miejscepracy są następujące: 25% z nich pracuje obecnie naOIOM-ie, Izbie Przyjęć lub Intensywnej Terapii, nainnych oddziałach szpitalnych jest zatrudnionych51% (szczegółowe informacje są podane w opisiekolejnego diagramu), a w Publicznych bądź Nie-publicznych Zakładach Opieki Zdrowotnej pracuje24%. Pozostałe oddziały szpitalne (oprócz OIOM-u,Izby Przyjęć, Intensywnej Terapii), w których pra-cują respondenci to: 8% – pediatria (w tym 1 osobajest dodatkowo zatrudniona w NZOZ), 10% – blokoperacyjny, 18%– interna, 8% – dializy, 6% – neu-rologia, 10% – kardiologia, 12% – chirurgia, 2%– zakład opiekuńczo-leczniczy (ZOL), 2% – onko-logia, 2% – hematologia, 2% – reumatologia, 2% –ortopedia, 2% – neurochirurgia i 4% – endoskopia(w tym 1 osoba dodatkowo pracuje w NZOZ). 12%respondentów nie wyszczególniło oddziału, na któ-rym pracuje, a 2% nie pracuje w zawodzie.W pytaniu osiemnastym 32% studentów zade-klarowało, że pracuje w zawodzie mniej niż rok, stażpracy 20% respondentów wynosi 1–5 lat, 25% 5–20lat, 22% ponad 20 lat, 1 osoba nie pracuje obecniew zawodzie.OmówieniePierwsza pomoc to umiejętności, którew podstawowym zakresie powinien mieć opano-wane każdy, szczególnie pielęgniarka/pielęgniarz.Niezwykle ważna jest edukacja całego społeczeń-stwa począwszy od najmłodszych, ze szczególnymuwzględnieniem osób pracujących w ochroniezdrowia, gdyż to m.in. na nich spoczywa eduko-wanie obywateli i dawanie dobrego przykładu.Zwiększająca się liczba zgonów, wynikającam.in. z nieudzielania pierwszej pomocy przed-medycznej przez świadka/świadków zdarzenia,rodzi potrzebę rozpoznania przyczyn tego zjawi-ska w celu podjęcia działań ograniczających jegowystępowanie. Bez dokładnego poznania wiedzystudentów pielęgniarstwa z zakresu udzielaniapierwszej pomocy drugiemu człowiekowi w staniezagrożenia zdrowia czy życia niemożliwe jest po-dejmowanie jakichkolwiek racjonalnych działańedukacyjnych w tej grupie zawodowej.Wyniki przeprowadzonych badań ukazują jed-nak niezbyt zadowalający stan wiedzy ankietowane-go środowiska pielęgniarskiego, które niewątpliwiepowinno tę wiedzę posiadać. Ważność ratowaniażycia predysponuje ponadto do jak najczęstszegoporuszania tematu udzielania pierwszej pomocy.Rozpatrując problem powinności posiadania wie-dzy o udzielaniu pierwszej pomocy przedmedycz-nej, można postawić pytanie: „Kto, jeśli nie osobypracujące jako pielęgniarki/pielęgniarze (z którychnp. 22% pracuje ponad 20 lat w zawodzie), ma tęwiedzę posiadać?”. Warto zastanowić się również,dlaczego opinię społeczną dziwi to, że laicy nieudzielają pierwszej pomocy poszkodowanemu.Niektóre z wytłumaczeń opisanego postępowaniaznajdują się w niniejszej pracy.Polscy specjaliści zgodnie twierdzą, że pierw-sza pomoc udzielana poszkodowanemu przezświadków wypadku jest najsłabszym ogniwem sys-temu ratownictwa. Potwierdzają to również stu-denci pierwszego roku studiów niestacjonarnychII stopnia na kierunku pielęgniarstwo – jedynie67% zna prawidłową kolejność ogniw łańcucharatunkowego [1, 6].Problematyka pierwszej pomocy w Polsce maniską rangę społeczną. Jak mówi Kubiak: „pod-
[ Pobierz całość w formacie PDF ]